مبانی اخباریان در تفسیر قرآن کریم

اخباریگری به عنوان یک مکتب فکری اثرگذار در تاریخ شیعه، دارای مجموعه مبانی فکری است. گستره ی تفکر اخباریگری تنها در فقه نبوده، بلکه در سایر علوم و معارف دینی همچون تفسیر، حدیث، کلام و ... نیز بوده است. مبانی اخباریان در تفسیر عبارتند از: عدم حجیت ظواهر قرآن، ناتوانی و بی اعتباری عقل در فهم و تفسیر قرآن، اصل و مبنا قرار دادن روایات معصومان:در تفسیر قرآن و استنباط احکام نظری از قرآن تنها از طریق ائمه اطهار:. با مطالعه تفاسیر شاخص این گروه و همچنین منابعی که آنها اصول دیدگاه خود را تبیین کرده اند، این نتایج حاصل می گردد که اخباریان با استناد به آیات و روایاتی همچون راسخان در علم، ذکر و بیان، روایات تفسیر به رأی، روایات دور بودن عقل به تفسیر قرآن و ... معتقدند که فهم و تفسیر قرآن، ویژه معصومان:است؛ چرا که مخاطبان اصلی قرآن و اهل ذکر هستند. به همین دلیل فهم قرآن را منحصر در روایات اهل عصمت و طهارت:می دانند. بزرگان اخباری دارای گرایشهای فکری مختلفی در میان خود هستند، اما به طور کلی آنها از جهت اعتماد بر روایات در تفسیر قرآن، نادیده گرفتن دیگر منابع تفسیری و کم توجهی به نقد و بررسی سندی و محتوایی روایات، شیوه و روش مشابهی دارند، لیکن مخالفان این گروه، اشکالات اساسی همچون نقد حدیث، وجود روایات ضعیف و اسرائیلی و ... را دست مایه خویش برای مخالفت دانسته اند. بنابراین برداشت آنها از روایات در خصوص منحصر دانستن فهم و تفسیر قرآن به روایات معصومان:، تلقّی تفسیر به رأی بر سایر تفاسیر قرآنی صحیح نبوده، بلکه آنچه از آیات و روایات استنباط می شود این است که فهم و تفسیر قرآن دارای مراتبی است که سطحی از آن برای همگان فراهم است و مرتبه عالی آن در اختیار پیامبر اکرم9 و معصومان:است.